Het ABC in het werken met kinderen aan gezondheid
Of hoe je participatief en bottom-up met kinderen aan een gezondheidsbeleid kunt werken
Met dit boekje willen we je inspireren, zin doen krijgen, overtuigen en tevens doen reflecteren alvorens je mogelijks van start gaat met een groep.
Het ABC vormt een neerslag van 4 jaar werken aan gezondheid, met een groep kinderen, samen met verschillende partners. Voor je meteen naar de methodieken bladert, raden we je aan om het hoofdstuk ‘Hoe het allemaal begon’ aandachtig te lezen. Hier vertellen we je over de context waarin de methodieken ontstaan en gebruikt zijn, hetgeen van belang is als je zelf aan de slag gaat.
We zijn niet ervaren in het publiceren van methodieken en activiteiten, toch kiezen we ervoor dit te doen omdat we vaak vragen krijgen over onze manier van werken rond gezondheid en kinderen. Gezien we zelf op onze honger bleven zitten in de zoektocht naar methodieken, besloten we om een boekje te maken.
Doordat we alle 26 methodieken zelf hebben voorbereid én getest, zijn deze toepasbaar en duidelijk.
Een voorproefje vind je hieronder.
Om het boekje te downloaden klik je onder A, B en C op 'Download boekje'.
Veel leesplezier!
-
A
Afbeeldingen
(als ijsbreker)
Een beeld zegt meer dan 1000 woorden, een cliché dat behoorlijk wat waarheid bevat. Het gebruik van afbeeldingen is een heel dankbare methodiek voor een kennismaking of om elkaar op een andere manier te leren kennen. De methodiek kan ook ingezet worden bij een groep die elkaar al langer kent en is uitermate geschikt als opener in het werken met kinderen aan het thema psychisch welzijn.
ZO GA JE TE WERK
Knip een 50-tal foto’s uit kranten, tijdschriften, folders, ... of zoek de foto’s online. Dit kunnen bijvoorbeeld foto’s zijn van spelende kinderen, natuurlandschappen, huizen, sport, gamen en andere foto’s of tekeningen die kunnen aansluiten bij de leefwereld van kinderen. Voor je aan deze oefening begint, is het belangrijk om enkele afspraken te maken.
Enkele voorbeelden zijn:
- We laten elkaar uitspreken.
- Wat gezegd wordt in de groep, blijft in de groep.
- We hebben respect voor ieders mening.
Na een introductie waarin je vertelt wat je gaat doen met de kinderen, leg je de foto’s open op tafel. Vraag de kinderen een foto uit te kiezen die iets meer over hen zelf vertelt.
In een traject rond goed voelen beperk je de groepsgrootte best tot een tiental kinderen. Je kunt de kinderen ook vragen een foto uit te kiezen van iets dat hen helpt wanneer ze zich even niet goed voelen, met andere woorden dat peilt naar hun coping-mechanismen.
Onze ervaring leert dat je deze 2 rondes best gescheiden houdt. Eerst een foto dat iets meer zegt over jezelf, vervol-gens een foto die iets meer zegt over je copingmechanismen.
Als begeleider neem je zelf ook een foto en ver-tel je iets over jezelf. Dit is handig als voorbeeld voor de anderen, maar ook belangrijk voor het groepsdynamisch proces: als je iets over jezelf vertelt, zien de anderen je meer als een deel van de groep en niet enkel als begeleider.
DOEL
- Kinderen leren elkaar beter en op een andere manier kennen.
- Kinderen spreken samen over copingmechanismen, leren van elkaar en inspireren elkaar.
- Kinderen zijn zich bewust dat ook niet goed voelen deel uitmaakt van het leven en dat er steeds iets of iemand kan zijn die ons er bovenop helpt.
MATERIAAL
50-tal foto’s, een plaats waar iedereen zich com-fortabel voelt. Dit kan aan tafel zijn of op de grond met bijv. kussens.
TIJD
Het bij elkaar zoeken van de foto’s neemt wel even tijd in beslag. Eénmaal je de foto’s bij elkaar hebt verzameld, kun je ze natuurlijk steeds opnieuw gebruiken. De oefening zelf hangt af van de grootte van de groep, de begeleider, de sfeer en het aantal vragen.
TIPS & INSPIRATIE
De afbeeldingenmethodiek is ook heel erg bruikbaar bij volwassenen. In het werken met kinderen rond goed voelen raden we sterk aan deze methodiek te combineren met ‘Leef je in’ en ‘(goed gevoel) Boom’.
-
B
(goed gevoel)
Boom
De ‘Goed-gevoelboom’ is een grafische voorstelling en metafoor voor wat kinderen uit een klasgroep energie geeft en welke hulpbronnen zij hanteren of kunnen hanteren wanneer ze zich niet goed voelen.
Hiervoor wordt aan de hand van 2 groepsgesprekken het centraal thema goed voelen besproken.
ZO GA JE TE WERK
In het 1e gesprek peil je naar wat de kinderen een goed gevoel geeft, maak hiervoor gebruik van de afbeeldingenmethodiek: wat geeft hun energie, een goed gevoel en ook: wat helpt hen wanneer ze zich niet goed voelen? Als begeleider noteer je dit op een grote flap met alcoholstift.
Dit verwerk je tussen de 2 sessies in een grote tekening van een boom. In de wortels schrijf je alles wat de kinderen een goed gevoel geeft, dat doet hen groeien en maakt hen stevig. De stam stelt hen zelf voor, de takken en de bladeren zijn personen, organisaties die hen (kunnen) helpen als ze het moeilijk hebben.
Deze boom wordt in de 2e sessie voorgesteld en toegelicht. De tweede sessie kun je koppelen aan de methodiek
‘Leef je in’.
DOEL
Kinderen kunnen benoemen wat hen een goed gevoel geeft en wat hen helpt als ze zich niet goed voelen (copingmechanismen kennen en hanteren), hierbij leren ze van elkaar.
Kinderen zien in dat er mensen en organisaties zijn die hen kunnen helpen, indien dit nodig is. Bovendien leren ze
dat praten helpt.
MATERIAAL
Blanco poster en alcoholstiften.
Bij de 2e sessie heb je de boom mee op een grote poster. Je zorgt ook voor de mogelijkheid te projecteren om de websites van organisaties te tonen waar de kinderen terecht kunnen. Denk bijvoorbeeld aan NOKNOK, CLB, AWEL, TEJO, eerstelijnspsycholoog in de wijk, …
TIJD
Deze methodiek vergt een matige tijdsinvestering. Voornamelijk tussen de twee sessies moet er ruimte voorzien worden om de boom te maken, eventueel de ca-sussen van de methodiek ‘Leef je in’ op maat te maken van de gesprekken van de 1e sessie.
Deze oefening kan je best doen met een niet te grote groep (max. 10). Met een grotere groep voer je hem indien mogelijk 2 keer uit.
TIPS & INSPIRATIE
Het is heel belangrijk om op voorhand afspraken te maken met de groep zoals ook vermeld in de methodiek ‘Afbeeldingen als ijsbreker’.
Het kan waardevol zijn om een vaste begeleider te laten aansluiten bij de groep (leerkracht).
Wie weet kan je aansluitend een bezoek brengen aan 1 van de organisaties?
-
C
Citroen - peer stellingenspel
Het ‘Citroen-peer stellingenspel’ is een spel waarbij de begeleider een 15-tal stellingen voorlegt over gezonde voeding aan een groepje kinderen.
Geloven de kinderen dat de stelling klopt? Dan lopen ze zo snel mogelijk naar de peer. De kinderen die denken dat de stelling vals is, lopen zo snel mogelijk naar de citroen.
Na elke stelling komen de kinderen terug naar het midden. De begeleider licht het juiste antwoord toe.
DOEL
Het citroen-peer stellingenspel is ideaal te spelen met kinderen bij aanvang van een traject rond gezonde voeding. Begeleiders krijgen zicht op de basiskennis die de kinderen hebben rond het thema gezonde en evenwichtige voeding.
De kinderen verwerven ook kennis over gezonde voeding.
MATERIAAL
Stoepkrijt om op een speelplaats een citroen en peer aan te brengen.
Indien je niet over een speelplaats beschikt kun je het ook in een zaaltje spelen met een foto of tekening die je afprint van de citroen en peer.
Fiche met de vraagjes en het juiste antwoord erbij.
TIJD
Stellingen zoeken op het niveau van je groep vergt niet veel tijd. Het tekenen van de citroen en peer kan je gemakkelijk op het moment zelf doen.
Reken op 30 minuten voor het spelen van dit spel.
TIPS & INSPIRATIE
Pas de moeilijkheidsgraad van je vragen aan op basis van de leeftijd van de kinderen.
In bijlage 1 op p. 68 kan je voorbeelden vinden van enkele stellingen.